Kalendarz

Miesiąc pol. kal.ateński święto główne *) cykl Dionizyjski

Hestion

styczeń

Anthesterion

Theogamia (11 II)

31 Lenaia

Heraios

luty

Elaphebolion

Daidala / Heraia

 

Poseidon

marzec

Mounichion

Poseidonia

31 Dionizja

Athenaion

kwiecień

Thargelion

Panathenaia

 

Aphrodision

maj

Skirophorion

Aphrodisia

31 Haloa

Apellaios

czerwiec

Hekatombaion

Apollonia / Puanopsia / Gymnopaedia

 

Hermaion

lipiec

Metageitnion

Hermaea [Arcadia].

31 Ascolia

Deios

sierpień

Boedromion

Diasia

31 Agrionia

Demetrion

wrzesień

Pyanepsion

Thesmophoria [ateńskie]

 

Hephaiston

październik

Maimakterion

Khalkeia

31 Anthesteria

Areios

listopad

Poseideon

Niketeria

 

Artemision

grudzień

Gamelion

Mounukhia

31 Kronia

*) Święta główne obchodzone są w pierwszym tygodniu danego miesiąca w dniu poświęconym danemu Bogu/Bogini zgodnie z poniższym wykazem.

poniedziałek - Artemida i Demeter
wtorek - Ares i Hefajstos
środa - Hermes i Hestia
czwartek - Dzeus i Hera
piątek - Afrodyta 
sobota - Dionizos i Posejdon
niedziela - Apollo i Atena

Innymi słowy: w roku 2010 Olympia będą obchodzone  w pierwszy czwartek sierpnia, czyli 5.


 

Nota metodologiczna:

Miesiące

W Grecji każde z polis miało własny kalendarz liturgiczny, z własnymi świętami i najczęściej odmiennymi nazwami miesięcy. Różniły się one również, co do początku roku. Demonstruje to poniższa tabela z nomenklaturą kilku znaczących polis:

ATENY
 
DELOS RODOS DELFY m-c
*Hekatombaion    Hekatombaion Panamos *Apellaios VII/VIII
Metageitnion Metageitnion Karneios Boukatios VIII/IX
Boedromion Bouphonion Dalios Boathoos IX/X
Pyanopsion Apatourion *Thesmophorios Heraios X/XI
Maimakterion Aresion Sminthios Daidophorios XI/XII
Poseideon Poseideon Diosthyos Poitropios XII/I
Gamelion *Lenaion Theudaisios Amalios I/II
Anthesterion Hieros Pedageitnyos Bysios II/III
Elaphebolion Galaxion Badromios Theoxenios III/IV
Mounychion Artemision Artamitios Endyspoitropios IV/V
Thargelion Thargelion Agrianios Herakleios V/VI
Skirophorion Panemos Hyakinthios Ilaios VI/VII

* Pierwszy miesiąc roku kalendarzowego.

Inne przykłady nomenklatury na stronie wikipedii.

Były to kalendarze księżycowe, miesiące liczyły 29 lub 30 dni i nie pokrywają się ściśle z współcześnie obowiązującymi (w ostatniej kolumnie podaliśmy przybliżony okres występowania), również z tego względu, że wymagały wprowadzania co jakiś czas dodatkowego miesiąca.

Ze względów praktycznych zdecydowaliśmy się przejąć wynalazek Rzymian, czyli kalendarz słoneczny, rozpoczynający rok od 1 stycznia.

W swym dziele Prawa Platon zasugerował, iż każdy miesiąc winien być poświęcony jednemu z dwunastu Bogów. Wydaje się, że przynajmniej w jednym z polis - Tesalii, tak właśnie było, gdyż nazwy miesięcy wywodziły się od imion Bogów i Bogiń. Niestety, nie zachowała się kolejność tych miesięcy, jak również dwie z dwunastu nazw (na miesiąc Hery i Apollina). Te dwie nazwy przejęliśmy z kalendarza Delfickiego. Kolejność miesięcy ustaliliśmy w oparciu o przyjęte w Rzymie utożsamienie miesięcy z Bóstwami, a konkretnie na podstawie tekstu Maniliusa Astronomica (*).

W układzie rzymskim nie ma jednak miesiąca poświęconego Dionizjosowi. Również w tradycji greckiej nie znaleźliśmy nazwy miesiąca odpowiadającego temu Bogu, co sugeruje, że nie miał on własnego miesiąca. Postanowiliśmy  wynagrodzić mu to poświęcając jego czci - na specjalne święta - dodatkowe dni, które pojawiły się w kalendarzu po przejściu na system solarny: 31 dzień stycznia, marca, maja, lipca, sierpnia, października i grudnia.

Dni

Przypisanie Bogów do poszczególnych dni tygodnia przejęliśmy od Rzymian, co zresztą koresponduje z wieloma językami europejskimi:

Księżyc - poniedziałek
Mars - wtorek
Merkury - środa
Jowisz - czwartek
Wenus - piątek
Saturn - sobota
Słońce - niedziela
 

Ograniczając się do Bogów Olimpijskich zamieniliśmy Księżyc na olimpijską Boginię księżyca - Artemidę, a Słońce na Apollina. Do tego szkieletu przypisaliśmy pozostałych Bogów, według następującej logik: 

W oparciu o mitologiczne związki małżeństwa z Zeusem czcimy Herę

Zgodnie ze starożytną tradycją razem z Hermesem czcimy Hestię -  ta para opiekowała się życiem w ramach domostwa i poza nim, każde domostwo było niejako rozpięte między tych dwoje Bóstwa.

Na innej zasadzie łączą się Demeter z Artemidą i Hefajstosa z Aresem - w doktrynie Salustiosa pierwsze dwie Boginie należą do kategorii dawczyń życia i reprezentują pierwiastek kobiecy. Hefajstos zaś z Aresem, czczeni w kolejnym dniu wyrażają pierwiastek męski w pokojowej i wojowniczej formie. Saturna w naszym układzie zastępujemy Dionizosem, Bogiem czczonym przez nas szczególnie w sobotę - w naszej kulturze jest to też dzień wyjątkowo sprzyjający typowym dla tego Boga aktywnościom, zbliżającym go do karnawałowego charakteru Kronii/Saturnalii. Dzień ten będzie w naszym kalendarzu dzielił z Posejdonem. Dionizos przybywał morzem, wiele mitów przedstawia go właśnie na morzu. Ale nie tylko morze łączy obu Bogów - także żywiołowa czasem nawet dzika natura.

Tym samym mamy następujący układ dni tygodnia:

poniedziałek - Artemida i Demeter
wtorek - Ares i Hefajstos
środa - Hermes i Hestia
czwartek - Dzeus i Hera
piątek - Afrodyta 
sobota - Dionizos i Posejdon
niedziela - Apollo i Atena

 

Święta

Nie jesteśmy obywatelami żadnego ze starożytnych polis, dlatego nie widzimy powodu, aby przyjmować święta wyłącznie jednego z nich. Całość tradycji helleńskiej traktujemy zatem jako wielką skarbnicę, z której współczesny wyznawca Bogów Olimpijskich może czerpać. Konsekwentne czerpanie z jednej tylko tradycji jest o tyle również trudne, że nasza o nich wiedza jest cząstkowa i o wielu świętach niewiele wiemy. Często nie znamy ich przebiegu ani miesiąca występowania. Z tego powodu wielu współczesnych hellenistów decyduje się na przejęcie najlepiej zachowanego kalendarza ateńskiego (*). Z naszego punktu widzenia podstawową wadą tego kalendarza jest to, iż był to kalendarz ludu rolniczego, z dominacją świąt Dionizosa i Demeter, przez co niezbyt odpowiada współczesnym warunkom w jakich większość z nas żyje. Sądzimy, że w kalendarzu świąt winna się wyrażać podstawowa zasada naszej teologii: zrównoważenia Bogów. Stąd dla każdego z Bóstwa przejęliśmy po jednym święcie, takim którego wymowa pozostaje najbardziej aktualna i wyrazista. Wyjątkiem jest Dionizos - który z racji nie posiadania własnego miesiąca czczony jest wielokrotnie w ciągu roku, choć święta te nie są obchodzone tak uroczyście jak inne święta główne pozostałych Bogów.

 

Nazwa użytkownika