,, Na siedmiu wzgórzach piętrzy się Rzym’’- ten znany wers sprytnie ukrywa tradycyjny rok założenia Wiecznego Miasta-753 p.n.e zaś datą dzienną jest 21 kwietnia. Wedle tradycji wtedy Romulus miał założyć miasto które przez następne wieki ewoluowało od królestwa - przez republikę - do cesarstwa, aż w końcu upadło ostatecznie w 1453 roku n.e. Mimo upadku, Imperium Romanum stało się wieczną koncepcją państwa bliskiemu ideałowi, zaś sam Rzym- europejskim centrum politycznym, duchowym i ideowym. Od siebie mogę dodać jedno: Imperium Romanum jest Platonem pośród imperiów, albowiem żadne inne imperium nie zdołało wywrzeć i wybić się do myśli ludzkiej, ispirując kolejne pokolenia władców, zdobywców, badaczy i marzycieli tak jak imperium znad Tybru.

                                            

    Co jednak rocznica założenia Rzymu ma do Wspólnej Wiary? Wszak panteony rzymski i helleński swą genezę mają odrębną, podobnie jak formy kultu i samych Bogów ( choćby Trójca Kapitolińska i Olimpijska Dwunastka)? Jak my- współcześni czciciele Olimpijczyków- mamy traktować twór w których ramach znajdowała się Hellada i który to sam propagował i pielegnował Wspólną Wiarę, nawet jeśli przybrało to formę przerośniętego synkretycznego tyglu? Jak już wspomniałem Wieczne Miasto stało się ideą, spajającą wiele prądów i koncepcji w jedną wizję cudownej, marmurowej siedziby potężnego imperium, w którym kwitły handel i nauka pod opieką licznych panteonów, którym przewodził mariaż rzymsko-helleński. Mariaż ten był wynikiem procesu zbliżenia się kultury rzymsko-etruskiej i helleńskiej. W tym układzie Rzym stał się swoistym skarbcem i protektorem dla wielu religii politeistycznych w czym znacząco partycypowała Wspólna Wiara.

   
   Należy też wspomnieć o konteksćie historycznym: W wyniku ,,Wielkiej Kolonizacji’’ mającej miejsce w VIII-VI wieku p.n.e., Hellenowie utworzyli szereg kolonii w obrebie Morza Śródziemnego. W momencie tworzenia się rzymskiej państwowości, sąsiadowała ona z ugruntowanymi i silnymi helleńskim poleis w Italii, co skutkowało nie tylko konfliktami militarnymi ale też wymianą handlową i kulturową. Własnie od V wieku p.n.e. Republika Rzymska zaczęła przejmować kontrolę nad Półwyspem Apenińskim i znajdującymi się na nim helleńskimi ośrodkami, co skutkowało zbliżeniem obu kultur, a nawet dużym wpływem kultury pokonanych, na kulturę zwycięzców. Kolejnym punktem umacniającym ,,mariaż Olimpijczyków i Kapitolińczyków'' miał miejsce pod koniec rzymskiego podboju Hellady ( wojna achajska 148-147 p.n.e.) a dokładnie chodzi o prokonsulat nad Helladą, którą dzierżył wywodzący się ze stanu plebejuszy Lucjusz Mummiusz Achaicus (,,Achajski’’) .Ów rzymski wódz i polityk ( 193-140 p.n.e.) w latach 145-142 zarządzając Helladą dał się poznać jako człowiek uczciwy i szanujący helleńską kulturę i Wspólną Wiarę, którą otoczył ochroną i szacunkiem ( złożył choćby wota dziękczynne Świątyni w Olimpii za zwycięstwo w wojnie achajskiej). Również zaimplementował część rozwiązań helleńskich w Rzymie kiedy pełnił w latach 142-140 funkcję ceznora. Jego działania spotęgowały efekt ,,hellenizacji'' republiki znad Tybru.


        Swoistym przypieczętowaniem ,,mariażu Olimpijsko-Kapitolińskiego'', był rzymski ,,Pan Tadeusz’’ czyli epopeja narodowa Rzymu jakim była ,,Eneida’’ Publiusza Wergiliusza Maro ( 70-19 p.n.e.), a której głównym bohaterem był jeden z obrońców Troi- Eneasz- który wespół z innymi Trojanami uciekł z płonącego Ilionu i po tułaczce dał początek rzymskiemu państwu ( Lacjum) w Italii ( co ciekawe Wergiliusz pracował nad dziełem 10 lat a i tak go nie dokończył, co ostatecznie zrobił cesarz Oktawian który nakazał dokończyć dzieło pisarza i wydać je wbrew ostatniej woli autora, który krytycznie wyrażał się o jego formie, uważając że nie jest ono gotowe do wydania). ,,Eneida’’ była dziełem tworzonym dzieki mecenatowi Oktawiana i z tego powodu miała wychwalać jego ród- Juliuszów- któremu poczatek dać miał właśnie Eneasz. W dziele tym dochodzi jednak do zespolenia panteonu rzymsko-etruskiego z helleńskim, gdzie Olimpijczycy otrzymują miana rodzinnego rzymskiego panteonu. Tym samym została utworzona klamra spajająca dwie kultury i religie, które trwać będą aż do objęcia dominacji przez wiarę chrześcjiańską w IV wieku n.e.


   Od końca II wieku n.e, postepująca erozja imperium doprowadziła do upadku systemu tradycyjnych wartości i kultów, które coraz bardziej rozwadniały się wobec postępującemu synkretyzmowi religijnemu w cesarstwie. Polityczne aspiracje i żadza władzy Konstantyna I Wielkiego ( 272-337) pchnęły go do wydania edyktu mediolańskiego z 313 roku, który ogłosił tolerancję religijną na terenach cesarstwa rzymskiego, z czego  najwięcej skorzystali chrześcjianie, cieszący się wzgledami cesarza i spychający z każdym rokiem stare kulty w zapomnienie. Przeciwko takiej sytuacji wystapił cesarz Flawiusz Julian zwany ,,Apostatą’’ który podczas swych rządów w latach 361-363 starał się powrócić do dawnych wierzeń i tradycji, reanimując święta i odbudowując podupadłe światynie i przybytki, lecz jego śmierć podczas kampanii partyjskiej (363 rok) stała się ostatecznym końcem Rzymu wiernego Bogom. Sami Bogowie pozostawili Ludzi na łaskę Mojr, aż ostatecznie zarówno Rzym w 476 i Konstatynopol w 1453 upadły, kładąc kres dziejom antycznego imperium.


   Dla nas- wyznawców Wspólnej Wiary- rocznica założenia Rzymu winna być czasem zadumy nad tym iż żadne państwo- nawet imperium stawiające wiernie Bogów na piedestałach- nie jest wieczne, a odrzucenie tradycyjnych wartości ( zarówno rzymskiej virtus jak i helleńskiej arete) i odwrócenie się od Bogów, którzy wspierali ich przodków w dziele budowy wielkiego domu, skutkować może jedynie niedolą i upadkiem duchowym i moralnym. W dobie postmodernizmu, kiedy wszystko podlega wątpliwości i negacji wobec odczuć jednostki, stawiającej własny egoizm ponad wszelkie prądy, myśli czy koncepcje, musimy umieć budować własną tożsamosć i cementować ją pamięcią i dumą o dawnych czasach, a zwłascza tych momentach z tamych czasów, które są uniwersalne bez względu na epokę, i które pomóc mogą człowiekowi zrozumieć siebie i odnaleść swoje miejsce w tym różnorodnym i cudownym miejscu jakim jest wszechświat.

Grafika: ,,Pełnia'' ( ang. ,,The Cosnsummation'') obraz amerykńskiego malarza Thomaca Cole'a ( 1801-1848) z roku 1836,  w ramach malarskiej serii ,,Droga Imperium (ang. ,,The Course of Empire''), fot. Wikipedia.